Het Craniosacraal Systeem bestaat uit de hersenvliezen (de meninges) en het hersenvloeistof. De meninges omgeven de hersenen en de ruggenmerg in een soort van kikkervis-vormige zak, ook wel de durale zak genoemd, dat zich onderaan de ruggenmerg hecht aan het staartbeen. Deze zak is gevuld met hersen-vloeistof welke wordt aangemaakt in de hersenen.
De hoofdfunctie hiervan is schokdemping en bescherming van hersenen en ruggenmerg. Een nevenfunctie, maar niet minder belangrijk, is het transport van voedingsstoffen en de afvoer van afvalstoffen. De hersenvloeistof wordt aangemaakt in de hersenen en weer afgevoerd naar de hersenen, waar het de hersenen als het ware schoon wast. Deze functie wordt belangrijker naarmate we ouder worden aangezien het de ophoping van eiwitplaque en tangles verhinderd. Het vastzetten van eiwitplaque en tangles in de hersenen is geconstateerd als oorzaak van o.a. de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Dementie.
Het Craniosacraal Systeem is dus een durale zak dat is gevuld met ongeveer 150 milliliter hersenvloeistof. Per etmaal wordt ongeveer 400 tot 600 milliliter aangemaakt en her-opgenomen.
Wanneer er hersenvloeistof wordt aangemaakt ontstaat er een druk binnen het Craniosacraal Systeem en wanneer hersenvloeistof wordt her-opgenomen, neemt deze druk weer af. Dit zorgt voor een constant ritme binnen het Craniosacraal Systeem. Dit ritme noemen we het Craniosacraal Ritme en is voelbaar door de getrainde therapeut op elk deel van het lichaam.
Het Craniosacraal Ritme staat in het middelpunt van Craniosacraal Therapie. Overal in het lichaam kan dit ritme worden waargenomen. Als therapeut voelen we het ritme door de handen op het lichaam te leggen en evalueren we de kwaliteit van het ritme:
is het sterk of zwak?
voelt het vloeibaar of houterig?
heeft het een grote omvang?
is het gelijkmatig?
Deze aanwijzingen zijn belangrijk voor het bepalen van de plaatsen waar de spanning zich bevindt in het lichaam. Niet alleen geeft het Ritme belangrijke informatie tijdens de evaluatie, het staat ook centraal tijdens de gehele behandeling. Elke keer wanneer er iets gebeurt in het lichaam (fysiek, emotioneel of psychisch) is dit te merken in een verandering van 'toon' in het ritme. Wanneer spanning verdwijnt uit het weefsel, is het niet alleen voelbaar in het weefsel zelf, maar verandert ook het ritme.
De therapeut is dus in constante verbinding met het ritme en ervaring leert het juist interpreteren van het ritme in elke individuele patiënt. Zachte technieken worden toegepast afhankelijk van wat het lichaam en het ritme aangeven en zal voor iedere patiënt (en zelfs iedere behandeling op zich) verschillend zijn.
Zodra de spanning op het Craniosacraal Systeem verdwijnt en het lichaam weer in zijn normale ontspannen staat kan komen, normaliseert het weefsel rondom de hersenen en het ruggenmerg zich en geven we het lichaam de mogelijkheid zichzelf weer in balans te brengen.
Binnen het Craniosacraal Systeem bevindt zich het centrale zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel is één van de meest belangrijke functies in het menselijk lichaam.
Het:
dient als controlecentrum van het lichaam via de hersenen (motorische, sensorische en autonome functies)
ontvangt en verwerkt informatie van de huid, gewrichten en spieren via het ruggenmerg
is verantwoordelijk voor het zenden, versturen en interpreteren van informatie uit alle delen van het lichaam
bewaakt en coördineert de functies van de inwendige organen en reageert op de veranderingen van buitenaf
communiceert met o.a. het immuunsysteem, het lymfestelsel en het hormoonstelsel.
Zonder het centrale zenuwstelsel zouden de normale functies van het lichaam eenvoudigweg stoppen. Het is daarom ook niet moeilijk te begrijpen dat het centrale zenuwstelsel en het Craniosacraal Systeem nauw met elkaar verbonden zijn. Wanneer spanning wordt weggenomen uit het weefsel welke invloed heeft op het Craniosacraal Systeem, wordt automatisch ook spanning weggenomen uit het centrale zenuwstelsel (en bij uitstek de andere systemen waarmee het communiceert). Met andere woorden, wanneer het Craniosacraal Systeem optimaal functioneert, functioneert het centrale zenuwstelsel ook optimaal (en dus ook het immuunsysteem, het lymfestelsel en het hormoonstelsel).
Deze foto is een mooie afbeelding van de hersenvliezen (ofwel de meninges) die de hersenen en ruggenmerg omgeven en beschermen. Ze bestaan uit drie lagen, namelijk het harde hersenvlies (ofwel dura mater), het spinnenwebvlies (ofwel arachnoidea) en het zachte hersenvlies (ofwel pia mater).